Çıkar gütmeyen bilim de kendi payına bazen bilim adamının kendisinin tahmin etmediği verimli pratik uygulamalar bulabilir.
Hertz, elektromanyetik dalgaları keşfettiğinde buluşunun radyoyla yayın yapma pratik sonucuna yol açacağını tahmin etmemişti. Dünya kamuoyu, Méduse’ün kurtarma salının denizde batması olayı üzerinde yorumlar yaptığında Cauchy, Bilimler Akademisi’ne sanal sayılar hakkında bir muhtıra sunmaktaydı.
Gazeteciler bu tuhaf hesapları, bu "soyutlama çılgınlığı"nı acımasızca dillerine doladılar.
Kazaya uğrayan insanlara yardım için etkili teknikler ortaya konsaydı daha iyi olurdu! Kimse mühendislerin sanal sayıların sembolizmini alternatif akım olaylarına uyarlayacaklarını, matematikçilerin hesaplarının elektrikle ilgili teknikleri ileriye götüreceğini, bunun ise diğer sonuçları yanında deniz fenerlerinin aydınlatmasını da iyileştireceğini tahmin etmemekteydi.
Aslında bilimin verimli dolambaçlı yolundan geçen zihin, pratik problemleri akılsal ve çok daha etkili bir biçimde ele alma gücüne sahiptir.
Bilimden çıkan teknik, bilimden zaman bakımından önce gelen rutinlerden çok farklı olacaktır. Bachelard, bunun çok basit ve çarpıcı bir örneğini vermektedir: İnsanlığın XX. yüzyıla kadar kullandığı aydınlatma teknikleri her zaman aynı ilkeye dayanmıştır: Onlarda aydınlatmak için bir maddeyi yakmak söz konusuydu. XX. yüzyılda içinde akkor halinde bir telin bulunduğu ampulle birlikte gerçek bir devrim gerçekleşti. Bu kez aydınlatmak için yanmayı engellemek söz konusuydu. Gerçekten ampulde sadece asal bir gaz vardır. Ama bu teknik düzeneğin mümkün olması için yanma olayının bilimsel bilgisi zorunludur.
Bu safhada bilim ve tekniğin karşılıklı bağımlılığı açık bir biçimde kendini göstermektedir.
MÜHENDİS, bilimi pratiğe uyarlayan insan olmaktadır.
Böylece "bilinmeyeni faydalı olana dönüştüren bilimin güzel zinciri"nde herkes kendi yerini bulmaktadır.
Bilim adamı keşfetmekte, mühendis uyarlamaktadır.
Böylece bilim, tekniğin efendisi olmuştur.
Ancak tekniğin de kendi payına bilime yaptığı hizmetler görmemezlikten gelinmemelidir.
